یادی از کارو لوکاس پدر هوش مصنوعی ایران

در ۱۳ شهریور ۱۳۲۸ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۴۹ در در خانواده‌ای از ارمنی‌های ایران در اصفهان زاده شد.

تحصیلات

پس از کسب تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدارس ارامنهٔ تهران وارد دانشگاه تهران شده و مدرک لیسانس و فوق لیسانس خویش را در رشتهٔ مهندسی برق و کامپیوتر، از این دانشگاه کسب نمود. وی سپس عازم آمریکا گردید و موفق به کسب درجهٔ دکتری در رشتهٔ مهندسی برق و کامپیوتر از دانشگاه برکلی کالیفرنیا گردید.

وی مدرک کارشناسی ارشد مهندسی برق را از دانشگاه تهران (۱۹۷۳ میلادی) دریافت کرد و در سال ۱۹۷۶ میلادی مدرک دکترای خود را از گروه مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه برکلی با گرایش مهندسی کنترل دریافت کرد. او سال‌ها استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران و دوره‌ای هم رئیس گروه برق این دانشکده بود و مرکز «کنترل و پردازش هوشمند» را در این دانشگاه بنیان گذاشت.

مدارج تحصیلی وی عبارتنداز:

پروفسور کارو لوکاس در دانشگاه تهران (۲۰۰۵)

کارشناسی ارشد پیوستهٔ مهندسی برق از دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۲، دکتری تخصصی در مهندسی برق و علوم کامپیوتر از دانشگاه کالیفرنیا در سال ۱۳۵۵. استاد دانشگاه تهران از سال ۱۳۵۵ خورشیدی (۱۹۷۶ میلادی) تا سال ۱۳۶۵ خورشیدی (۱۹۸۶ میلادی).

فعالیت‌ها

زمینه‌های علمی و تحقیقاتی وی عبارتنداز:

کنترل غیرخطی، سیستم‌های هوشمند، طرح تحقیقاتی توسعهٔ امکانات سخت‌افزاری، طرح تحقیقاتی طراحی شبکه‌های عصبی، تدریس دروس مهندسی برق در دانشگاه‌های تهران، U.C.L.A. کالیفرنیا، راهنمایی، مشاوره و نظارت بر ۱۵ پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد.

وی ابداعاتی در زمینهٔ طراحی یک شبکه عصبی هایبرید برای تشخیص کلمات منفرد فارسی داشته است.

وی استاد تمام وقت رشتهٔ مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران بود و همزمان مدیریت مؤسسه تحقیقات سیستم‌های هوشمند را برعهده داشت.

به واسطه مرتبهٔ بالای علمی خویش دکتر کارو لوکاس به عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های تورنتو (کانادا)، برکلی (کالیفرنیای آمریکا) و یو سی ال ای (کالیفرنیای آمریکا) به تدریس پرداخته است.

دکتر لوکاس علاوه بر تدریس و تحقیق در ایران به فعالیت‌های علمی و پژوهشی بسیاری نیز در دانشگاه‌های خارج از کشور پرداخته‌اند. برخی از سمت‌های وی در خارج از ایران عبارتند از:

• دانشیار مدعو، دانشگاه تورنتو کانادا، تابستان سال تحصیلی ۱۹۸۹–۱۹۹۰م
• دانشیار مدعو، دانشگاه برکلی کالیفرنیا، ۱۹۸۸–۱۹۸۹م
• دانشیار مدعو، دانشگاه گاریویس، ۱۹۸۴–۱۹۸۵م
• دانشیار مدعو، دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس، ۱۹۷۵–۱۹۷۶م
• محقق مرکز بینالمللی فیزیک نظری
• محقق مؤسسهٔ ریاضی کاربردی
• محقق آکادمی علوم چین
• محقق انستیتیوی تکنولوژی الکتریکی هاربین
• دستیار تحقیق در شرکت پژوهشی تولیدی اونتاریو کانادا
• دستیار تحقیق در آزمایشگاه پژوهش‌های الکترونیکی، دانشگاه برکلی کالیفرنیا.

وی همچنین عضو انجمن مهندسی برق و الکترونیک در طی سال‌های ۱۳۷۱–۱۳۶۹ خورشیدی (۱۹۹۲–۱۹۹۰ میلادی) بود. ریاست بخش ایرانی این انجمن را برعهده داشت و در چپ و نشر مجلات علمی مختلف با سمت سردبیر و عضو هئیت تحریریه همکاری نموده است.

از دیگر فعالیت‌های علمی وی می‌توان به همکاری وی در تألیف تعداد بسیاری از کتاب‌های علمی اشاره نمود که از آن جمله می‌توان کتاب‌های «سیستم‌های هوشمند مهندسی بیومدیکال» یاد کرد.

جوایز و افتخارات

پروفسور لوکاس در سال ۱۳۸۵ خورشیدی به عنوان چهره ماندگار شناخته شد. وی همچنین به عنوان «پدر هوش مصنوعی ایران» شناخته می‌شود.

زندگی خصوصی

کارو لوکاس همسر امیلیا نرسیسیانس، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، در دانشگاه تهران بود.

درگذشت

با این که ابتدا دلیل مرگ آقای لوکس سرطان روده بزرگ عنوان شده بود، اما همسر او در مراسم تشییع جنازه اش که از مقابل دانشگاه تهران برگزار شد این مسئله را رد کرد و گفت: «او یک سال تمام با بیماری سرطان روده مبارزه کرد و بر بیماری اش غلبه کرد. علت اصلی مرگ او زخم ایجاد شده در اثر پلوروسکوپی روده و تبدیل آن به عفونت بود.»

کارو لوکاس یکسال با بیماری سرطان روده مبارزه کرد و بر بیماری‌اش غلبه کرد اما علت اصلی مرگ او زخم ایجاد شده در اثر عدم دقت کافی در انجام کولونوسکوپی روده و تبدیل آن به عفونت بود که باعث شد در غروب ۱۷ تیر ۱۳۸۹ برابر با ۸ ژوئیه ۲۰۱۰ در بیمارستان امام خمینی درگذرد. پیکر وی روز دوشنبه ۲۱ تیر در «آرامستان بوراستان» به خاک سپرده شد.

کارو لوکس از اساتید محبوب دانشکده فنی دانشگاه تهران بود و در پی مرگ او، حدود هشتصد نفر از اساتید و دانشجویان فعلی و سابق این دانشگاه با انتشار بیانیه‌ای به او ادای احترام کردند. در بخش‌هایی از این بیانیه آمده است:

«نام این استاد ارزشمند بیش از هر چیز برای ما تداعی کننده اخلاق والای انسانی، فروتنی مثال زدنی و مهربانی پدرانه اوست... در عرصه علمی، پروفسور کارو لوکس استادی مبرز با ایده‌های نو، مدرسی ژرف اندش و پژوهشگری شایسته و کم‌نظیر بود.»

نظرات دیگران

حسین فاتحی در کتاب اشک مرجانی غزل پیکره را خطاب به وی سروده است.دانیل استون ابراز افسوس کرد که چرا فردی با ارزش مانند پروفسور لوکاس بر اثر بی دقتی بیمارستان در انجام وظایفش فوت کند.

یادش گرامی باد...